Hepimizin günlük hayatımızda zaman zaman duyduğu radyasyon aslında yaşamımızda çok önemli bir yere sahiptir. Hatta radyasyon yaşamımızın kaynağıdır diyebiliriz, zira güneşin ışık saçması bir radyasyondur. Radyasyon evren var olduğundan bu yana vardı ancak insanlık bunu 1800’lü yılların sonunda keşfetti. Bildiğimiz gibi madde atomlardan oluşur. Atomları ise proton, nötron ve elektronlar oluşturur. Bilimin gelişmesiyle, daha önce bulunamamış bazı atom altı parçacıkları da keşfedilmektedir. En basit anlatımıyla radyasyon; bir atom çekirdeğinde bulunan nötron sayısı proton sayısından çok fazla ise bu nötronlar enerji yayarak parçalanır. Ta ki atomun yapısı kararlı hale gelene kadar enerji yayılımı devam eder. İşte yayılan bu enerji radyasyondur. Bu elementler doğada kendi hallerine bulunabilirken, suni yollarla kararlı bir atomun çekirdeğine bir şekilde nötron ekleyerek de (bombardıman) atomun ışıması sağlanabilir. Günümüzde çok yaygın olarak kullanılan nükleer santraller yapay yollardan atomun ışıması yoluyla çalışır.
Radyasyon Çeşitleri ve Zararları
- Atomların yaptığı radyoaktif ışımalar alfa, beta ve gama ışınları şeklindedir. Kısaca alfa ışınları atom çekirdeğinden ışıma yoluyla salınan 2 proton ve 2 nötronlu Helyum çekirdekleridir.
- Beta ışınları ise atom çekirdeğinden ayrılan elektron veya bir atom altı parçacığı olan pozitrondur.
- Gama ışınları da radyoaktif bir atomun daha kararlı hale geçerken yaydığı fotonlardır. Işık özelliği gösterir, nüfuzu çok fazladır.
Radyasyonun zararları şu şekilde olur: Yukarıdaki ışınımlar hücre ile direkt temas ettiğinde hücrenin DNA’sını bozar. Sonuç olarak hücrelerin kanser olmasına ve ölümüne sebep olur.
Bununla beraber daha düşük enerjili ışınımlar da mevcuttur. Işık spektrumundaki Ultraviyole ışınları, x ışınları, radyo ve mikrodalga ışınlar ve görülebilen ışık da radyasyonun bir türüdür. Ultraviyole ve x ışınlarının nüfuzu fazladır ve hücreyle doğrudan temasta zarar verirler. X ışınları bildiğimiz röntgen ışınıdır. Mikrodalgaların ve baz istasyonlarının yaydığı dalgaların ise çok yoğun ve kaynağa yakın olduğunda ısınma etkisi yaptığı bilinmektedir. Bu ısınma vücudun derinlerinde olabileceğinden fark edilmesi zor olabilmekte, hasarın fark edilmesi zaman alabilmektedir. Doğal ışığın ise bilinen bir zararı bulunmamaktadır.